Εργασιακό περιβάλλον και επίδραση στο δέρμα

Παναγιώτα Ρήγα
Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος

Το δέρμα αποτελεί το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος και έχει πολλαπλές λειτουργίες.  Είναι αισθητήριο όργανο (αφή, αίσθηση πόνου, κρύου-ζεστού), ειναι υπεύθυνο για τη θερμορρύθμιση του σώματος, έχει αμυντικό ρόλο απέναντι σε εξωγενείς ερεθιστικούς παράγοντες, αλλά και σε ιούς, μύκητες και μικρόβια. Το δέρμα είναι το όργανο επικοινωνίας του σώματος με το περιβάλλον, άρα είναι λογικό να επηρεάζεται από τις συνθήκες που επικρατούν στον εργασιακό χώρο.

Το βασικότερο πρόβλημα στους μοντέρνους εργασιακούς χώρους είναι ότι πρόκειται για κλειστούς χώρους οι οποίοι δεν αερίζονται επαρκώς. Η θερμοκρασία των χώρων αυτών ρυθμίζεται από  συστήματα συνεχούς κλιματισμού κατά τη διάρκεια όλων των εποχών του χρόνου με αποτέλεσμα τη μειωμένη υγρασία και την ξηρή ατμόσφαιρα. Το 1982 αναγνωρίστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας  το «σύνδρομο του άρρωστου κτηρίου» , το οποίο οφείλεται στο γεγονός ότι στο υγρό και σκοτεινό περιβάλλον των αεραγωγών βρίσκουν την ευκαιρία να αναπτυχθούν πολλοί επιβλαβείς μικροοργανισμοί που προκαλούν διάφορα προβλήματα υγείας και συγκεκριμένα φαγούρα και εξανθήματα στο δέρμα. Εταιρίες που στεγάζονται σε τέτοια κτήρια πρέπει να έχουν Τεχνικό Ασφαλείας που μεριμνά για αυτού του είδους τα προβλήματα.

Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι γυναίκες που εργάζονται σε συνθήκες τεχνητού κλιματισμού έχουν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσουν προβλήματα υγείας σε σχέση με αυτές που εργάζονται σε συνθήκες φυσικού κλιματισμού.  Συγκεκριμένα το δέρμα μας , επειδή αλληλεπιδρά με το εξωτερικό  περιβάλλον, παρουσιάζει σε συνθήκες χαμηλής υγρασίας μεγαλύτερη διαδερμική απώλεια νερού και ξεραίνεται. Πολλοί ασθενείς παραπονιούνται για δυσανεκτικό δέρμα, το οποίο τους ενοχλεί, τους «τραβάει», κοκκινίζει και δεν ανέχεται εύκολα τα καλλυντικά. Αν έχετε αυτά τα συμπτώματα προσπαθήστε να βελτιώσετε το εργασιακό σας περιβάλλον. Ανοίξτε συχνά τα παράθυρα, ώστε να ανανεώνεται ο αέρας του γραφείου. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε υγραντήρα ή, αν δεν είναι δυνατόν, βάλτε ένα μπωλ με νερό πάνω στο γραφείο σας. Επίσης ελέγξτε τη θερμοκρασία του χώρου.Φροντίστε να πίνετε αρκετό νερό και αποφύγετε τα πολλά ροφήματα με καφείνη (καφές,τσάι, αναψυκτικά τύπου κόλα) τα οποία αφυδατώνουν τον οργανισμό. Επίσης πρέπει πάντα να ενυδατώνετε καλά το δέρμα σας. Εχετε μια ενυδατική κρέμα στο συρτάρι του γραφείου και ανανεώστε τη μέσα στην ημέρα.

Σε κλειστούς χώρους με μοκέτες και αυξημένη θερμοκρασία που δεν καθαρίζονται επαρκώς  συχνά υπάρχουν σκόνη και ακάρεα (μικροοργανισμοί που ανήκουν στην ομάδα των αρθρόποδων). 5-30% του πληθυσμού έχει ευαισθησία στα ακάρεα,  τη γνωστή αλλεργία στη σκόνη. Αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα, δερματικά εξανθήματα είναι οι εκδηλώσεις της. Φροντίστε να καθαρίζεται συχνά και με επιμέλεια ο επαγγελματικός σας χώρος για να αποφύγετε αυτά τα προβλήματα.

Αν καπνίζετε, διακόψτε το κάπνισμα. Αν καπνίζουν οι συνάδελφοί σας μέσα στον επαγγελματικό σας χώρο, απαιτείστε να καπνίζουν έξω. Είναι τεκμηριωμένες οι αρνητικές συνέπειες του ενεργητικού και παθητικού καπνίσματος στο δέρμα. Το τσιγάρο περιέχει τοξικές ουσίες που αυξάνουν το οξειδωτικό στρες στα κύτταρα του δέρματος και προκαλούν πρόωρη γήρανση.

Υπάρχουν αρκετές αναφορές, που όμως δε στηρίζονται σε μεγάλες τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες, ότι η πολύωρη παραμονή μπροστά στον υπολογιστή μπορεί να επιδρά αρνητικά στην υγεία του δέρματος. Τα συμπτώματα που περιγράφονται είναι ξηρότητα και ερύθημα (κοκκίνισμα) και αποδίδονται στη χαμηλής έντασης ακτινοβολία που εκπέμπεται από τις οθόνες των υπολογιστών (ακόμα και από τις LCD). Αυτό μπορεί να περιοριστεί στο ελάχιστο αν προμηθευτούμε τα ειδικά καλύματα οθόνης.

Αν το γραφείο σας βρίσκεται δίπλα σε ένα ηλιολουστο παράθυρο θα πρέπει να ξέρετε ότι από το τζάμι μπλοκάρεται το 80% της UVB ηλιακής ακτινοβολίας , αλλά μόνο το 20% της UVA ακτινοβολίας. Αυτή η έκθεση στον ήλιο μπορεί να σας δημιουργήσει αντιαισθητικούς λεκέδες στο πρόσωπο . Απομακρύνετε το γραφείο από το παράθυρο ή αν δε γίνεται κάντε φιμέ το τζάμι, χρησιμοποιείστε στόρια και μην ξεχνάτε να βάζετε το αντιηλιακό σας και να το ανανεώνετε ανά τρίωρο.

Το εργασιακό άγχος είναι ένας από τους σπουδαιότερους παράγοντες πρόκλησης δερματικών προβλημάτων. Το έντονο και το χρόνιο άγχος επηρεάζει το ανοσολογικό σύστημα και αυξάνει την παραγωγή σμήγματος από το δέρμα. Ενα από τα συχνότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε οι δερματολόγοι είναι η μετεφηβική ακμή: επίμονα σπυριά ακμής, κυριώς στο πηγούνι, που εμφανίζονται σε περιοδους έντονου στρες σε ενήλικες γυναίκες. Το στρες μπορεί να προκαλέσει ορμονικές διαταραχές οι οποίες επιδεινώνουν ακόμα περισσότερο την κατασταση του δέρματος. Επίσης συχνά παρουσιάζονται εξάρσεις σμηγματορροϊκής δερματίτιδας σε άνδρες και γυναίκες που στρεσσάρονται στη δουλειά. Αυτή εκδηλώνεται με φαγούρα και έντονη απολέπιση του τριχωτού της κεφαλής και εξανθήματα στο μέτωπο, στα φρύδια και γύρω από τη μύτη.

Αλλά και νοσήματα που προϋπάρχουν πυροδοτούνται με το στρες. Κλασσικά παραδείγματα είναι ο επιχείλιος έρπητας, τα εκζέματα και η ψωρίαση.

¨Ενα συχνό λάθος που γίνεται στους εργασιακούς χώρους είναι ότι χρησιμοποιούνται αντισηπτικά σαπούνια. Το δέρμα μας έχει ένα φυσιολογικό φραγμό από λιπίδια και πρωτείνες που το προφυλάσσει από τους εξωγενείς ερεθιστικούς παράγοντες και τους μικροοργανισμούς. Το συχνό πλύσιμο των χεριών με αντισηπτικά σαπούνια καταστρέφει αυτό το φυσιολογικό μηχανισμό άμυνας του δέρματος. Το δέρμα γίνεται ξηρό και ευάλωτο σε ιους, μικρόβια, μύκητες. Αντικαταστήστε τα αντισηπτικά με απλά σαπούνια και αν χρειάζεται να πλένετε συχνά τα χέρια σας βάλτε κρέμα χεριών .

Κατά το λαϊκό ρητό “η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη”. Σε μια εποχή δύσκολη, όπως η σημερινή δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι πρωτίστως πρέπει να φροντίζουμε τον εαυτό μας.  Συμβουλές που αφορούν τη συνολική μας υγεία ενισχύουν και το δέρμα μας. Ανοιξτε συχνά τα παράθυρα και αποφύγετε , όσο γίνεται, τον τεχνητό κλιματισμό. Κάντε συγκεκριμένα τακτικά διαλείμματα, σηκωθείτε από το γραφείο, βγείτε για λίγο έξω. Φροντίστε τη διατροφή σας και ελέγξτε το βάρος σας. Αποφύγετε τα λιπαρά και γλυκά σνακ  (επιδεινώνουν την ακμή και η ζάχαρη προκαλεί γήρανση) και προτιμήστε φρούτα, λαχανικά, ολικής αλέσεως προϊόντα, πρωτείνες.  Μην ξεχνάτε να πίνετε νερό. Αν έχετε οποιοδήποτε δερματικό εξάνθημα απευθυνθείτε στο δερματολόγο σας.