Ηθικόν… ακμαιότατον!

Η ακμή είναι ο εφιάλτης των εφήβων που σε αρκετές περιπτώσεις «θυμάται» και τους ενήλικες. Προτού… φουντώσετε ακόμα και στη σκέψη της, μάθετε τα πάντα για το πώς θα αντιμετωπίσετε τον εχθρό κατά πρόσωπο.

Τι είναι η ακμή;
Είναι μια δερματοπάθεια που οφείλεται σε εσωτερικούς ή εξωτερικούς παράγοντες. Συνήθως πλήττει τους εφήβους γιατί τότε ξεκινά η παραγωγή των ανδρογόνων τα οποία ρυθμίζουν τη λειτουργία των σμηγματογόνων αδένων και άρα την έκκριση σμήγματος.ενώ ανάμεσα στους υπόλοιπους εσωτερικούς παράγοντες ο σημαντικότερος είναι η κληρονομικότητα. Όσον αφορά τους εξωτερικούς παράγοντες, εμφάνιση ακμής μπορεί να προκαλέσουν η αυξημενη υγρασία του περιβάλλοντος, κάποια φαρμακευτική αγωγή ή εκθεση σε χημικές ουσίες, αλλά και ακατάλληλες καλλυντικές συνθέσεις. Όπως μας εξήγησε η δερματολόγος Παναγιώτα Ρήγα, τρεις είναι οι διαταραχές που οδηγούν στην εμφάνιση της ακμής. Η υπερσμηγματόρροια, η απόφραξη των πόρων των σμηγματογόνων αδένωναπό κερατίνη και σα συνέπεια αυτων ο εκσεσημασμένος πολλαπλασιασμος μικροβίων που κατοικούν στο δέρμα ( προπιοκυανικό βακτηρίδιο της ακμής) και η δημιουργία φλεγμονής. Κλινικά λοιπόν βλέπουμε αρχικά αυξημένη λιπαρότητα του δερματος και μαύρα ή λευκά στίγματα (=ανοιχτοί ή κλειστοί φαγέσωρες αντίστοιχα). Στο επόμενο στάδιο παρατηρούμε κόκκινα σπυράκια με πύον (=βλατιδοφλυκταινίδια) και σε πιο βαριά ακμή με μεγαλύτερη φλεγμονή βαθειά σπυριά που πονάνε(=κύστεις ή οζίδια). Ανάλογα με τις βλάβες που προεξάρχουν η ακμή μπορεί να χαρακτηριστεί φαγεσωρική, βλατιδοφλυκταινώδης και οζιδιοκυστική. Ανάλογα δε με τον αριθμό των βλαβών που υπάρχουν ήπια, μέτρια ή σοβαρη.Η ακμή δεν παρουσιάζεται μόνο στο πρόσωπο αλλά και στο ντεκολτέ, την πλάτη, τους ώμους και τον λαιμό. Τα τελευταία χρονια όλο και πιο συχνά παρατηρείται μετεφηβική ακμή, η οποία προσβάλλει κυρίως γυναικες και ενοχοποιούνται ορμονικοί παράγοντες και ο συγχρονος τρόπος ζωής (αγχος, μόλυνση, κακή διατροφή, υπρβολική χρήση καλλυντικών) . Τέλος είναι συχνό το φαινόμενο ενήλικες γυναίκες να εμφανίζουν σπυράκι πριν από την έμμηνο ρύση.
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν αρκετοί τρόποι αν όχι να εξαφανίσετε την ακμή (αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τύπο της) τουλάχιστον να την θέσετε υπό έλεγχο. Η έγκαιρη διάγνωση παίζει σημαντικό ρόλο, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που μένουν σημάδια, για αυτό καλό είναι να επισκέπτεσθε άμεσα τον δερματολόγο σας ο οποίος θα σας προτείνει την κατάλληλη αγωγή.

Μπορώ να την αποφύγω;
Δεν υπάρχουν τρόποι για να την αποφύγετε, κυρίως γιατί κατά μεγάλο ποσοστό η εμφάνισή της εξαρτάται από την κληρονομικότητα, πράγμα που σημαίνει ότι αν κάποιος από τους γονείς σας είχε βαριάς μορφής ακμή είναι πολύ πιθανόν να την εμφανίσετε και εσείς. Ο κίνδυνος να παρουσιαστεί είναι ιδιαίτερα υψηλός στην εφηβεία, όταν ξεκινούν να εκκρίνονται ορμόνες όπως τα ανδρογόνα. Να θυμάστε ότι οι παράγοντες που μπορεί να χειροτερέψουν την ακμή- ή την τάση για ακμή- είναι:
• Να φοράτε ή να χρησιμοποιείτε αντικείμενα που τρίβονται πάνω στο δέρμα (πχ. βιολί, κράνος, ζιβάγκο κλπ) και το ερεθίζουν
• Να χρησιμοποιείτε καλλυντικά και προϊόντα μαλλιών που περιέχουν ερεθιστικούς παράγοντες
• Να πλένετε το πρόσωπό σας με σκληρά σαπούνια και ζεστό νερό ή να το τρίβετε επίμονα
• Να ζείτε σε έντονους ρυθμούς και με πολύ στρες
• Να πιάνετε το πρόσωπό σας με άπλυτα χέρια
• Να πιέζετε σπυριά και να κακοποιείτε το δέρμα σας
• Να εκτιθεστε σε θερμό και υγρό περιβάλλον
• Να εκτίθεστε υπερβολικά στον ήλιο
• Να παίρνετε συγκεκριμένα φάρμακα που προκαλούν ακμή.
• Να καταναλώνετε μεγάλη ποσότητα τροφών που περιέχουν λευκή ζάχαρη ή πολλά λιπαρα
(Μεχρι πρόσφατα θεωρούσαμε ότι η ακμή δεν επηρεάζεται από τις τροφές. Πρόσφατες μελέτες όμως δείχνουν ότι επιβαρυντικό ρόλο εχουν τροφές που αυξανουν απότομα τη γλυκόζη του αίματος(όπως τροφές που περιέχουν λευκη ζάχαρη και πολλά λιπαρα)-τότε ο οργανισμός αναγκάζεται να εκκρίνει μεγάλες ποσοτητες ινσουλίνης. Η υπερινσουλιναιμία κάνει την ακμή πιο φλεγμονώδη, δηλαδή προκαλεί περισσότερα και πιο έντονα σπυριά.)

Πώς θεραπεύεται;
«Όσον αφορά στην ελαφριά ακμή, προσπαθήστε να κρατάτε την επιδερμίδα σας όσο πιο καθαρή γίνεται» συμβουλεύει η Παναγιώτα Ρήγα. Αποφύγετε προϊόντα που κλείνουν τους πόρους και επιλέξτε συνθέσεις που φέρουν την ένδειξη «μη φαγεσωρογόνες». Καθαρίστε το πρόσωπό σας μία με δύο φορές την ημέρα με ένα ειδικό σαπούνι που περιέχει σαλικυλικό οξύ ή οξέα φρούτων και, στη συνέχει χρησιμοποιήστε το πρωί ένα σμηγματορρυθμιστικό δερμοκαλλυντικό και το βράδυ μια φαρμακευτική κρεμα ειδική για ακμή
που θα σας προτείνει ο δερματολόγος σας (συνήθως περιέχουν σαλικυλικό, αζελαϊκό οξύ, υπεροξείδιο του βενζολίου, ρετινοειδή, τοπικά αντιβιοτικά ή συνδυασμούς). Ανάλογα με το μέγεθος – και την αιτία- του προβλήματος, ο ειδικός μπορεί να σας προτείνει συμπληρωματική φαρμακευτική αγωγή με αντιβιοτικά ή αντισυλληπτικά όταν συνυπάρχει ορμονικό πρόβλημα. Στη βαριάς μορφή ακμή, προτείνεται μια πιο ισχυρή και αποτελεσματική θεραπεία με ισοτρετινοϊνη (παράγωγο της βιταμίνης Α) σε μορφή χαπιού. Η χορήγησή της απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή καθώς έχει παρενέργειες (οι οποίες, όμως, είναι δοσοεξαρτώμενες και σταματούν με τη μείωση ή την παύση της αγωγής), για αυτό από τη στιγμή που θα τη συνταγογραφήσει ο ειδικός, χρειάζεται μηνιαίος εργαστηριακός και κλινιλός έλεγχος. Επίσης κατά τη διάρκειά της συστήνεται αντισυλληπτική αγωγή καθώς το φάρμακο μπορεί να προκαλέσει ανωμαλίες στην ανάπτυξη του εμβρύου ενώ το αλκοόλ απαγορεύεται αυστηρά.

Στο ιατρείο του δερματολόγου
Στη φαγεσωρική ακμή συνήθως κάνουμε καθαρισμό και διάνοιξη των φαγεσώρων.Ετσι απεγκλωβίζεται το φυλακισμένο σμήγμα και προλαμβάνεται η δημιουργία φλεγμονωδών βλαβών ( δηλ. σπυριών με πύον). Το αποτέλεσμα είναι ακόμα καλύτερο αν συνδυαστει ο καθαρισμός με κάποιο peeling ( TCA, AHA, BHA).
Στις περιπτώσεις που υπάρχουν βλατιδοφλυκταινίδια peeling με AHAή συνδυασμό Α και BHA εχουν πολύ καλά αποτελέσματα είτε σα μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή.
Σε περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται στις συμβατικές αγωγές ή που δεν μπορούν να τις λάβουν καινούριες τεχνολογίες προσφέρουν λύση. Ετσι συσκευές που εκπέμπουν φως όπως το blue light και συστήματα lasers όπως το V-beam συχνά έχουν καλά αποτελέσματα στην κλινική βελτίωση της ακμής.
Αν υπάρχουν σημάδια ακμής μπορείτε να δείτε βελτίωση. Τα κόκκινα σημαδάκια υποχωρούν σε σημαντικό βαθμό με V-beam laser. Αβαθείς ουλές μπορούν να βελτιωθούν με βαθύ χημικό peeling (TCA). (το πρόσωπο γίνεται μία εγκαυματική σκούρα κρούστα η οποία υποχωρεί σε 7 περίπου ημέρες και η επιδερμίδα αναγεννιέται πλήρως- απαιτείται παραμονή στο σπίτι για μια εβδομάδα). Για βαθύτερες ουλές η πιο μοντέρνα και πολλά υποσχόμενη θεραπεία είναι η εφαρμογή fractional lasers ( το CO2 fractional εχει αποδειχθεί το πιο αποτελεσματικό). Και εδώ καταστρέφεται όλη η επιδερμίδα και αναγεννaται –απαιτείται παραμονή στο σπίτι τις πρωτες δυο-τρεις ημέρες γιατι υπάρχει έντονο ερύθημα και οίδημα του προσώπου και στη συνέχεια δημιουργείται μια κρουστα που φευγει περίπου σε μερικές ημέρες.