Αλωπεκίες

Αλωπεκία ονομάζεται κάθε απώλεια τριχών από ανατομικές θέσεις όπου φυσιολογικά υπάρχει τριχοφυΐα.

Οι τρίχες στο ανθρώπινο σώμα αναπτύσσονται κατά κύκλους στους οποίους εναλλάσσονται περίοδοι δραστηριότητας και ενεργής ανάπτυξης (αναγενής φάση) με περιόδους ηρεμίας (καταγενής φάση) και υποστροφής (τελογενής φάση). Οι παράγοντες που επηρεάζουν τον κύκλο ζωής της τρίχας είναι η γενική κατάσταση της υγείας, η διατροφή, το κλίμα, οι εποχές, η ηλικία, το φύλο και οι τεχνικές και τα προϊόντα περιποίησης που χρησιμοποιούνται. Από το τριχωτό της κεφαλής ενός ενήλικα αποπίπτουν φυσιολογικά περίπου 50-100 τρίχες ημερησίως και η απώλεια περισσότερων τριχών από αυτές ονομάζεται τριχόπτωση ή τριχόρροια.

Η τριχόπτωση μπορεί να είναι διάχυτη ή εντοπισμένη, ανάλογα με την έκτασή της, καθώς επίσης να είναι οξεία ή χρόνια, ανάλογα με την διάρκειά της. Ένας άλλος τρόπος κατηγοριοποίησης των αλωπεκιών είναι η παρουσία ή όχι φλεγμονής μαζί με ουλοποίηση και ατροφία. Με τον τρόπο αυτό οι αλωπεκίες χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις μη ουλωτικές που οδηγούν σε αναστρέψιμη απώλεια τριχών, και τις ουλωτικές στις οποίες η καταστροφή των τριχοθυλακίων είναι μόνιμη. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν η ανδρογενετική, η γυροειδής, η διάχυτη, η αλωπεκία λόγω έλξης, η αλωπεκία που οφείλεται στη μυκητίαση, κ.α. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν ο θυλακικός λειχήνας, η μετωπιαία ινωτική αλωπεκία, ο δισκοειδής ερυθηματώδης λύκος, οι ουδετεροφιλικές αλωπεκίες, κ.α.

Μία διάχυτη απώλεια τριχών μπορεί να είναι είτε οξεία και να οφείλεται σε οξύ πυρετό, μεγάλη αιμορραγία, σοβαρή χειρουργική επέμβαση, έντονο stress, συστηματικό νόσημα, τοκετό, χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, είτε χρόνια και να οφείλεται σε σιδηροπενία, διαταραχές θρέψης ή θυρεοειδούς, νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια, κακοήθειες ή διάφορα φάρμακα. Επιπλέον, γενετικοί και λοιμώδεις παράγοντες, καθώς και αυτοάνοσοι μηχανισμοί έχουν σχετισθεί αιτιολογικά με διάφορες μορφές αλωπεκίας.

Η εκτίμηση μιας αλωπεκίας από τον δερματολόγο γίνεται με τη λήψη λεπτομερούς ατομικού και οικογενειακού ιστορικού και με την κλινική εξέταση μέσω ειδικών διαγνωστικών τεχνικών όπως η δοκιμασία έλξης και τριβής των τριχών, η τριχοσκόπηση, το τριχοριζόγραμμα και φωτοτριχοριζόγραμμα, η μικροσκόπηση του στελέχους της τρίχας και, επί διαγνωστικού προβληματισμού, η λήψη βιοψίας για τη διενέργεια ιστολογικής εξέτασης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, συστήνεται αιματολογικός έλεγχος για τον προσδιορισμό σιδήρου, φερριτίνης, ορμονών θυρεοειδούς, κ.α., καθώς και πλήρης ορμονολογικός έλεγχος για αποκλεισμό ορμονικών διαταραχών.

Η θεραπεία είναι μακροχρόνια, εξατομικευμένη, διαφοροποιείται ανάλογα με τον τύπο της αλωπεκίας και στοχεύει τόσο στην αναστολή της περαιτέρω απώλειας τριχών όσο και στην, κατά το δυνατόν, επανέκφυσή τους. Για τον σκοπό αυτό υπάρχουν διαθέσιμοι διάφοροι φαρμακευτικοί παράγοντες, τοπικοί και συστηματικοί, καθώς και ειδικές χειρουργικές τεχνικές.

Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των αλωπεκιών κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική, αφενός γιατί είναι παθήσεις που αρκετές φορές συνδέονται με υποκείμενα παθολογικά νοσήματα, αφετέρου γιατί οδηγούν συχνά σε σοβαρή υποβάθμιση της ποιότητας ζωής του ατόμου με ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις.